Od 1 października 2025 r. w Polsce obowiązuje system kaucyjny dla wybranych opakowań po napojach – krok, który niewątpliwie wpisuje się w szeroką strategię transformacji gospodarki odpadowej i cyrkularnej. Przyjęcie formalnych ram to tylko pierwszy etap drogi. To wdrożenie, skalowanie i zapewnienie efektywności operacyjnej zdecydują o tym, czy nowy porządek zyska trwałe zaufanie społeczne i przyniesie zakładane korzyści środowiskowe. Badanie „Postawy Polaków wobec systemu kaucyjnego” wskazało, że aż 73,3% respondentów uznaje ten mechanizm za najlepszy sposób odzyskiwania opakowań po napojach. To silny sygnał akceptacji społecznej, ale jednocześnie punkt wyjścia dla dalszych rozmów – lojalność konsumentów musi być wsparta infrastrukturą, która działa sprawnie i bez zakłóceń.
W praktyce skuteczność systemu będzie zależeć od trójdzielności: sprzętu, logistyki i oprogramowania. Automatyczne punkty zbiórki stanowią dziś sedno wielu systemów kaucyjnych na świecie. Ich zadanie nie ogranicza się do przyjmowania pustych opakowań – urządzenia muszą rozpoznawać różne materiały (plastik, szkło, metal), identyfikować dokładny typ opakowania, a następnie sortować i przygotowywać je do dalszego transportu. Kluczowe znaczenie mają algorytmy przetwarzania obrazu, czujniki wielospektralne oraz integracja z bazą danych obowiązujących opakowań w systemie. Dopiero gdy urządzenie wie, że opakowanie jest objęte systemem i w jakim stanie może je przyjąć, można mówić o realnej automatyzacji zwrotu.
Minimalizacja pustych przebiegów
Na drugim biegunie procesu znajduje się logistyka – to ona buduje most między punktem zbiórki a zakładem recyklingu. W praktyce oznacza to konieczność optymalnego zagospodarowania przestrzeni w sklepach i magazynach, minimalizację pustych przebiegów, planowanie terminów odbioru, a także racjonalne kompaktowanie i pakowanie materiałów. Im lepiej opakowania są przygotowane przez automat (np. po zgnieceniu, segregacji, skompresowaniu), tym mniej kosztowne staje się ich transport i dalsza obróbka. Z perspektywy systemu ogólnego, skrócenie cykli logistyki przekłada się na mniejsze zużycie paliw, mniej przejazdów i niższy ślad węglowy.
Więcej na ten temat:
